1. Czym jest UAVO?
UAVO – ang. Unmanned Aerial Vehicle Operator, czyli „operator bezzałogowego statku powietrznego”, w polskim prawie oznacza świadectwo kwalifikacji operatorów dronów, uprawniające do ich wykorzystywania w celach innych niż loty sportowe i rekreacyjne.
Innymi słowy wszystkie loty komercyjne związane ze świadczeniem usług (fotografia i nagrania wideo z powietrza, fotogrametria, mapowanie terenu, pomiary wykonywane z pokładu drona czy wszelkiego rodzaju monitoring obiektów z powietrza) i pobieraniem za te usługi pieniędzy wymagają posiadania świadectwa kwalifikacji UAVO.
2. Kiedy wprowadzono wymóg posiadania certyfikatu UAVO?
Wymóg ten został podyktowany art. 95 ust. 2 pkt. 5a ustawy z dn. 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze (Dz. U. z 2012 r. poz. 933, z późn. zm.), natomiast szczegółowe zasady uzyskiwania opisywanego dokumentu zawarto w rozporządzeniu Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 3 czerwca 2013 r. w sprawie świadectw kwalifikacji (Dz. U. poz. 664).
3. Czy potrzebuję szkolenia by uzyskać UAVO?
Szkolenie do zdobycia świadectwa kwalifikacji UAVO nie jest obecnie wymagane przez przepisy. Ta sytuacja może się wkrótce zmienić – prawdopodobnie w połowie roku 2015 będzie obowiązywało już nowe prawo, na podstawie którego szkolenie do uzyskania świadectwa kwalifikacji UAVO będzie obowiązkowe. Póki co wiedzę i umiejętności do uzyskania świadectwa kwalifikacji UAVO można opanować we własnym zakresie na zasadzie samoszkolenia.
Warunkiem koniecznym do uzyskania UAVO jest ukończone 18 lat oraz co najmniej średnie wykształcenie kandydata.
4. Jakie uprawnienia mogę uzyskać w ramach UAVO?
Trzy podstawowe uprawnienia w ramach UAVO to:
- VLOS – Visual Line of Sight, czyli loty dronem w zasięgu wzroku
- BVLOS – Beyond Visual Line of Sight, czyli loty dronem poza zasięg wzroku
- INS – uprawnienia instruktorskie
5. Na jakie drony mogę uzyskać uprawnienia w ramach UAVO?
Na podstawie Załącznika nr 6 do Rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z 3 czerwca 2013 roku (Ust. 1.2.1. ptk. 3a) są to następujące kategorie bezzałogowych statków powietrznych:
- samolot bezzałogowy (A)
- śmigłowiec bezzałogowy (H)
- sterowiec bezzałogowt (AS)
- wielowirnikowiec bezzałogowy (MR)
- inny bezzałogowy statek powietrzny (O)
Do UAVO wpisywana jest również kategoria wagowa bezzałogowca:
- do 2kg
- od 2 do 7kg
- od 7 do 25kg
Rodzaj drona oraz jego waga są wpisywane do świadectwa UAVO na podstawie informacji zapisanych w protokole egzaminacyjnym (na podstawie tego, jakim bezzałogowcem zdajemy egzamin praktyczny i o jakiej wadze).
Uzyskanie kategorii wagowej wyższego rzędu będzie skutkowało jednoczesnym uzyskaniem kategorii niższych.
Loty dronami powyżej 25kg podlegają innym przepisom nie zawierającym się w UAVO.
6. Jaki jest koszt uzyskania certyfikatu?
Podstawowe opłaty związane z przystąpieniem do egzaminów oraz wydaniem certyfikatów są stałe, określone przez ULC:
- egzamin teoretyczny: 53zł
- egzamin praktyczny: 105zł
- wydanie świadectwa UAVO: 43zł
Aktualna tabela opłat za egzaminy i wydania świadectw kwalifikacji znajduje się na stronie ULC – dokładnie TUTAJ.
Pozostałe koszta to:
- szkolenie UAVO – na chwilę obecną nie wymagane, koszt zależny od cen kursów organizowanych przez prywatne szkoły latania
- badania lekarskie – 200zł za wydanie orzeczenia lekarskiego + koszt badań w zależności od ośrodka, w którym są wykonywane
7. Informacje o egzaminach na UAVO (VLOS)
Wiedza teoretyczna i umiejętności pilotażu drona weryfikowane są egzaminem teoretycznym i praktycznym, których zaliczenie jest wymagane do uzyskania świadectwa UAVO.
Oficjalna lista certyfikowanych egzaminatorów znajduje się tutaj. Na egzaminy najlepiej umawiać się telefonicznie, ich terminy są ustalane w oparciu o zgłoszenia chęci przystąpienia do egzaminów. Telefony do poszczególnych egzaminatorów znajdują się w powyższym odnośniku do listy egzaminatorów.
Egzamin teoretyczny UAVO VLOS składa się z 4 modułów podstawowych wspólnych dla wszystkich i 1 dodatkowego, zależnego od kategorii drona, o którą ubiega się kandydat:
- Podstawy prawa lotniczego (24 pytania)
- Człowiek jako pilot i operator UAV – możliwości i ograniczenia (12 pytań)
- Bezpieczeństwo wykonywania lotów i sytuacje niebezpieczne (12 pytań)
- Zasady wykonywania lotów (12 pytań)
- Moduł 5 zależny od kategorii drona (24 pytania)
Egzamin ma charakter testu, ale nie wszystkie pytania są testowe. Egzamin trwa 1 godzinę i zostanie zaliczony jeśli 75% co najmniej odpowiedzi będzie poprawnych. Karty egzaminacyjne są sprawdzane a wyniki ogłaszane zaraz po ukończonym egzaminie.
Egzamin praktyczny UAVO VLOS trwa około 6 minut i sprawdza podstawowe umiejętności pilotażu drona przez operatora tj. orientację w różnych położeniach drona względem operatora, płynne wznoszenie i opadanie z przemieszczaniem, stabilny zawis, unik w sytuacji awaryjnej. Egzamin jest zdawany z użyciem statku powietrznego osoby zdającej.
8. Jak przygotować się do egzaminu UAVO (VLOS)?
Zakres materiału na egzamin teoretyczny i praktyczny został podany przez ULC do informacji publicznej i znajduje się TUTAJ. Ponieważ na chwilę obecną szkolenie nie jest obowiązkowe całą wiedzę można przyswoić samodzielnie. Każdy punkt z listy przedmiotów i tematów na egzamin można odnaleźć w internecie, wystarczy użyć Google.
9. Dokumenty potrzebne do uzyskania UAVO
- Wniosek o wydanie świadectwa kwalifikacji
- Badania lotniczo-lekarskie przeprowadzone w ośrodkach medycyny lotniczej akredytowanych przez ULC
- Potwierdzenie wpłat na egzaminy (teoria, praktyka) oraz wydanie świadectwa kwalifikacji UAVO
- dowód wykupienia polisy OC na loty dronami / modelarmi RC
Powyższe dokumenty za wyjątkiem polisy OC i uzupełnione o protokoły zaliczonych egzaminów teoretycznego i praktycznego (otrzymywane po egzaminach) należy wysłać na adres główny Urzędu Lotnictwa Cywilnego. Czas oczekiwania na wystawienie świadectwa przez ULC wynosi do 30 dni.